Nasza strategia w dwujęzycznym wychowaniu (Maja ma 19 miesięcy)

JAK WYCHOWAĆ DWUJĘZYCZNE DZIECKO

Dwujęzyczność u nas niejako sama się robi i staram się aby ten proces nie odbiegał bardzo od dwujęzyczności w rodzinach mieszanych, więc do tej pory na blogu więcej uwagi poświęcałam innym aspektom wczesnej edukacji: czytaniu globalnemu i wczesnej nauce matematyki jedynie wspominając, że na przykład czytanie globalne wprowadzamy w dwóch językach. Jednak po ostatnich zmianach w moim podejściu do wychowania dwujęzycznego postanowiłam podzielić się moim doświadczeniem w tym zakresie, zwłaszcza dotyczącym strategii, które sprawdzają się nie tylko u mnie.

Pisałam już przedstawiając się (O mnie), że mieszkamy w Polsce i oboje z mężem jesteśmy Polakami, a pomimo to dążymy do tego, aby nasz „bejbik” był co najmniej dwujęzyczny wychowując naszą Maje według zasad dwujęzyczności nienatywnej, zwanej też zamierzoną. Tak się składa, że znam biegle język angielski i nieco mniej biegle język włoski i postanowiłam tą znajomość języków wykorzystać. Na razie Maja jest otoczona językiem polskim i angielskim. Napisałam wcześniej o co najmniej dwóch językach dlatego, dlatego, że planuję również język włoski, tym bardziej, że mam konwersacje z rodowitą Włoszką, żeby utrzymać poziom, jako, że nie mam poza tym innego kontaktu z tym językiem.

Spośród szerokiej gamy strategii wychowania dwujęzycznego brałam pod uwagę dwie:

-Minority Language at Home, czyli język mniejszości w domu (MLaH)

– One Parent One Language (OPOL).

O szczegółach dotyczących możliwych strategii wychowania dwujęzycznego nie będę się rozpisywać, bo musiałabym powielić chociażby ten artykuł na blogu Bilikid, który polecam wszystkim, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie. Chciałabym napisać o moim prywatnym doświadczeniu i przemyśleniach w tym zakresie.

Jak byłam w ciąży byłam zupełnie zielona w tym temacie, więc na samym początku kombinowałam, że będziemy mieć z mężem jeden dzień w tygodniu, w którym będziemy mówić w 100% po angielsku. W ciąży próbowałam to wprowadzać, ale ciężko było. Mój mąż zna język angielski. Kiedyś doszłam z nim do samych początków poziomu C1, ale stwierdził, że za dużo nieprzydatnych słów mu przychodzi, więc zrezygnował z dalszej edukacji w tym względzie. Często w wybrany dzień zapominaliśmy, że mamy się komunikować w języku angielskim i przekładaliśmy na inny. Poza tym mężowi dość spora ilość słownictwa dochodziła do nauki, więc czuł na sobie zbyt dużą presję. Dzięki temu, że przetestowałam na etapie ciążowym wiedziałam, że ta strategia u nas się nie uda, jeśli nawet jednego dnia w tygodniu nie dajemy rady. Raczej niemożliwe wydawało się rozmawianie z mężem w domu tylko i wyłącznie w języku angielskim. Podpytałam koleżanki, u której dwujęzyczność świetnie wyszła pomimo to, są w dokładnie takiej sytuacji jak my, czyli oboje rodzice Polacy, mieszkający w Polsce, i dowiedziałam się, że ona stosowała OPOL.

Mogłoby się wydawać, że OPOL, czyli jeden rodzic, jeden język (one parent, one language) to wyzwanie, gdy nie jest się native speaker’em i gdy się mieszka w ojczystym kraju, ale dla mnie to łatwiejsza opcja. Jakbym oficjalnie była dwujęzyczna to pewnie cała metoda Domana (czytanie globalne i matematyka) zarówno w języku polskim i angielskim spadłaby na mnie. A jako, że ja tylko „angielska” jestem, to się skupiam tylko na angielskiej części, a tata też ma swoje zadania, chociaż przyznaję, że ja pilnuję, żeby się z nich wywiązywał. I tak myślę, że jak na faceta dość duży wkład w wychowanie Mai ma.

WYMUSZAĆ NA DZIECKU KOMUNIKACJĘ W JĘZYKU ANGIELSKIM (DLA NAS OBCYM), CZY NIE

1-18 MIESIĘCY U NAS – ŁĄCZENIE STRATEGII PEWNEGO NIEMCA I PEWNEJ MAMY

Muszę przyznać, że w tej kwestii moje podejście ewoluowało z czasem. Praktycznie przez 18 miesięcy życia Mai stosowałam konsekwentnie strategię OPOL, czyli mówiłam do niej w 100% w języku angielskim, ale miałam takie podejście, że jak ona próbuje coś do mnie powiedzieć w języku polskim, który wiadomo jest moim językiem rodzimym reagowałam normalnie i dodatkowo tłumaczyłam od razu dane słowo/ wyrażenie na język angielski. Podobne podejście miał jeden Niemiec z grupy kursantów w Grecji, której też byłam częścią, jako uczestniczka programu PO WER SE. Mieszkał z dziećmi w Katalonii z żoną z tego regionu. Do ok. 3 roku życia dzieci odpowiadały mu po katalońsku, chociaż on mówił do nich w 100% po niemiecku. Akceptował to, bo rozumiał i nawet nie zachęcał dzieci do mówienia w języku niemieckim. Po prostu konsekwentnie mówił tylko i wyłącznie w tym języku. Język niemiecki „zaskoczył” bez problemu później, jak się przeprowadzili do Niemiec.  

Dość często prosiłam Maję o powtórzenie angielskiego tłumaczenia idąc za radą jednej z mam bodajże z grupy Dwujęzyczność dziecięca na Facebook’u. Według niej samo tłumaczenie nie wystarczy i trzeba prosić o powtórzenie, bo to wzmacnia zapamiętywanie.

Maja powtarzała stosunkowo często, chociaż były momenty, że jakby jej się nie chciało. Bo po co, skoro mama rozumie? Tak teraz sobie myślę.  Angielskich słów i zwrotów używała kiedy jej się chciało. W sumie tak samo było u niej z językiem polskim. Czasem wybierała co jest łatwiej powiedzieć np. polskie „ma” oznacza do dzisiaj „nie ma,” a czasem po prostu słowa, które z jakiegoś powodu zapamiętały jej się lepiej np. „rabbit” o wiele częściej używane niż polski odpowiednik tego słowa, czyli „królik,” chociaż ja bym powiedziała, że stopień trudności ten sam. Tak jak pisałam w podsumowaniu rozwoju mowy mojego dziecka zasób słownictwa w języku polskim i angielskim jest bardzo porównywalny i z tego się bardzo cieszę. Jeśli chodzi o zdania zdecydowanie dominuje język polski.

OD 18,5 MIESIĄCA- IDĄC W ŚLADY PEWNEJ AMERYKANKI I KOLEŻANKI, KTÓREJ DWUJĘZYCZNOŚĆ ZAMIERZONA SIĘ UDAŁA

Gdzieś w połowie października ktoś w grupie Dwujęzyczność zamierzona na Facebook’u udostępnił link do wywiadu z Amerykanką Christine Jerningan i ten tekst zmienił moje podejście. 

Owa Amerykanka, zresztą podobnie jak moja koleżanka, której synowie biegle mówią w języku angielskim pomimo tego, że mieszkają w Polsce i mają rodziców Polaków nie dość, że w 100% trzymała się metody OPOL, to jeszcze nie reagowała, gdy dziecko używało nie „jej” języka. W sumie to może wydawać się nieco absurdalne bo akurat Christine zdecydowała się mówić do dzieci tylko i wyłącznie po portugalsku udając, że nie zna języka angielskiego, pomimo to, że jest rodowitą Amerykanką. Moja koleżanka podobnie nie reagowała na język polski. Mało tego…ostatnio poruszyłam ten problem w czasie moich konwersacjach po włosku i Włoszka, z która mam lekcje stosowała podobną strategię ze swoimi dziećmi mieszkając w Polsce. Jak mówili po polsku, udawała, że nie rozumie, wymuszając w ten sposób próby komunikacji w języku włoskim.

Z innej strony: miałam ostatnio okazję mieć na lekcjach w 2 klasie szkoły podstawowej dwóch chłopaków, którzy na stałe mieszkają we Francji: mama- Polka, tata-Francuz. Rozumieją w języku polskim ponoć wszystko, ale nie potrafią się komunikować. Nie chcą też mówić po polsku. Przykładowo nie byli w stanie mi odpowiedzieć na pytanie na ile przyjechali. Naradzali się chwilę, potem im zaproponowałam, żeby powiedzieli po francusku licząc na to, że słowo będzie podobne do włoskiego lub angielskiego. Nic z tego…zupełnie inaczej. Mama chłopców podobno mówi do nich tylko w języku polskim. Podejrzewam jednak, że ma strategię podobną do Niemca, o którym wcześniej wspomniałam: chłopcy mówią do niej po francusku, ona rozumie, więc reaguje i odpowiada im po polsku, oni rozumieją, ale znowu odpowiadają po francusku, bo tak jest im łatwiej. A wydawać by się mogło, że u nich z dwujęzycznością będzie łatwiej niż u mnie, że wyjdzie bardziej naturalnie.

Zaraz po przeczytaniu wywiadu zaczęłam eksperymentować. Do tego czasu Maja odpowiadała mi na pytania zadane w języku angielskim: „nie” i dopiero po chwili słyszałam angielskie „no.” Czasem „no” słyszałam dopiero, gdy ją poprosiłam o powtórzenie po mnie. Po tygodniu udawania, że nie rozumiem polskiego po raz pierwszy powiedziała „no,” jako pierwsze słowo. Bez polskiego odpowiednika. Skoro „yes” i „no” opanowane to próbuję np. z „Yes, I do” i na razie powtarza zwykle końcówkę, czyli samo „I do.” Z własnej inicjatywy tj. bez powtarzania za mną stworzyła „Tak, … I do” mieszając polski z angielskim, czym zaskoczyła mnie i rozśmieszyła do łez.

Pisałam już tutaj, że Maja potrafi powtórzyć praktycznie wszystko. Miałam na myśli pojedyncze słowa. Jeśli chodzi o zdania i zwroty powtarza wybraną przez siebie część.

Zachęcona pierwszymi efektami kontynuuję udawanie. I zgadzam się z wypowiedzią Amerykanki, że wcale to nie jest takie trudne i męczące jak się wydaje, a niekiedy może być nawet śmieszne. Naszej Majce dość często spada pantofel, więc często przychodzi i zgłasza „But spadł.” Ciekawa jestem i niestety nigdy się nie dowiem, co sobie pomyślała, gdy mama, która zawsze tego buta poprawiała, nagle, z dnia na dzień, nic z tym nie robi tylko udaje, że nie wie o co chodzi, a dopiero po chwili zauważa, co się stało…tłumaczy na język angielski, co się stało z butem i dopiero wtedy go poprawia. Jej cierpliwość na pewno jest wystawiona na próbę. Nadal mamy „But spadł,” ale zaraz po tym często „shoe” i czekam aż pojawi się całe zdanie.

ROZMOWA Z 19-MIESIĘCZNYM DZIECKIEM, CZYLI DUŻO ŚMIECHU

Liczę się z tym, że 19-miesięczna Maja nie ma takiego zasobu słownictwa, żeby mi o wszystkim w języku angielskim powiedzieć. Ale ona jest na tyle mądra, że kombinuje jak może. Sytuacja z poniedziałku:

Maja: „Pisała….pisała…..”

Ja: What do you mean? I don’t understand.

Maja (coraz głośniej): „Pisała…pisała…”

Ja (po chwili, jak Maja zaczęła wskazywać na schody):  Do you want to write?

Maja: Tak,…I do….one two trzy cztery…

No i wszystko jasne 🙂 To nasza rozmowa. Nie wiem czemu Maja mówi w 3-ciej osobie po polsku, ale nie wnikam. Może ktoś do niej powiedział, że „Maja będzie pisała.” W każdym razie w naszej rozmowie Maja, znudzona przebywaniem na parterze, gdzie nota bene ma wszystkie zabawki i swój kącik, domaga się pójścia na górę, żeby pisać. W moim pokoju jest tablica magnetyczna, o której wspominałam w poprzednim wpisie i oprócz zabaw różnymi magnetycznymi rzeczami, w tym liczbami, pozwalam Mai po niej pisać pisakami. Na razie nie pisze po ścianach ani po sobie, tylko po tablicy, raz „maźnęła” delikatnie grzejnik, ale bez problemu wyczyściłam, więc jest pisanie na całego. No i się dogadałyśmy, że chce pisać. I co dalej? Liczby to tak jakby Maja mówiła „Chodźmy na górę,” bo często liczymy schody.

Oczywiście poszłyśmy. I Maja pisała, a raczej bazgrała. Tablica pomalowana pisakami i Maja mnie woła i coś pokazuje.

Ja: What’s this?

Maja: Cloud.  (wskazując na jakiś punkt wśród bazgrołów)

Ja: I’ll draw a cloud.  (i rysuję chmurkę)

Maja: Sheep.   (jednak w jej oczach moja chmurka to owieczka, więc dorysowałam też głowę i nogi i na końcu wprowadziłam element czytania globalnego przy okazji).

Nasze „rozmowy,” czy dłuższe wypowiedzi Mai są dość śmieszne, przynajmniej dla mnie, więc czasem będę je cytować, tym bardziej, że dominuje u nas tematyka nauki wczesnego czytania i matematyki, a nie sama dwujęzyczność, bo to się jakoś tak przy okazji dzieje. Poza tym idę też trochę za radą znajomej nauczycielki, która jest też mamą i radziła mi aby zapisywała pierwsze słowa i takie różne ciekawe sytuacje, bo potem to gdzieś uleci. Jej syn ponoć bardzo lubił jak mu opowiadała jak to było, jak był malutki.

Jeśli czytaliście tego posta, pamiętacie, że wspominałam o księżycu i niestety od tej pory przez wiele dni go nie widzieliśmy. A dość niedawno chcąc przekazać „bejbika” do uspania tacie, który z nią tańczy przechodzimy koło okna i słyszę: „Wow…moon….sioko” (sioko= wysoko).

Maja jest niezwykle spostrzegawcza. Tym bardziej, że pojawił się w innym oknie niż kiedyś i nie mieliśmy całkiem zgaszonego światła. Radość z księżyca nieopisana. Tak dawno go nie było.

I nad koniec poranne pogaduchy z Mają:

Ja: Are you hungry?

Maja: No.

Ja: Are you sure?

Maja: No.

Zaczęliśmy się z mężem śmiać.

Maja: Ty byku.   (ktoś chyba tak do niej czasem pieszczotliwie mówi)

My jeszcze bardziej się śmiejemy.

Ja: Maja, you’re very funny.

Maja: Funny.

Jak Maja będzie nieco starsza to zastosuję strategię tzw. feeding, którą wdrażała Amerykanka ze wspomnianego przeze mnie wywiadu. Polega ona na pomaganiu dziecku w przypomnieniu sobie właściwego słowa w języku, w którym chcemy, żeby go użyło. W naszym wypadku będzie to język angielski. W sytuacji, gdy Maja nie będzie mogła sobie przypomnieć angielskiego słowa, podam jej pierwszą sylabę. Według Christine Jerningan w większości przypadków jej dzieci były w stanie dokończyć słowo samodzielnie.

Spodobał Ci się ten wpis? Jeśli tak, udostępnij i podziel się z innymi. 

Jestem ciekawa jakie strategie sprawdzają się u was.  Będzie mi  bardzo miło, jeśli zostawisz komentarz i podzielisz się swoim doświadczeniem.

Jeśli chcecie być na bieżąco zapraszam do śledzenia fanpage na Facebook’u i do subskrypcji.

About teachyourbaby.pl

Miłośniczka książek i języków obcych. Z zawodu nauczyciel języka angielskiego. Pasjonatka metod wspierania rozwoju dziecka już od urodzenia. Pomysł na bloga zrodził się z praktycznego doświadczenia z córką. Teoria doszła później. Jeśli chcesz maksymalnie rozwinąć potencjał swojego dziecka jesteś we właściwym miejscu. Mamy ten sam cel. Motywem przewodnim bloga jest metoda Domana oraz dwujęzyczność zamierzona wzbogacone o elementy metody Shichidy oraz metody Heguru. Jeśli chcesz być w stałym kontakcie ze mną zapraszam do zapisu na newsletter i dołączenia do grupy oraz polubienia fanpage na Facebooku.

Fanpage | Grupa

View all posts by teachyourbaby.pl